تبیین مفهومی و استخراج دلالت های تربیتی رویکرد فرهنگی – تربیتی سند تحول بنیادین
هدف از اجرای این پژوهش تبیین مفهومی رویکرد فرهنگی – تربیتی و استخراج دلالت های آن در مولفه های اساسی نظام تعلیم و تربیت است. روش پژوهش کیفی است. جامعه تحلیلی این پژوهش، سند تحول بنیادین، مبانی نظری سند تحول بنیادین، کلیه اسناد تحولی، کلیه پژوهش های داخلی و خارجی پیرامون رویکردهای فرهنگی در حوزه آموزش است که به طور هدفمند بر اساس مولفه های پژوهش که رویکرد، فرهنگ، تربیت می باشند به طور عمیق مورد مطالعه قرار گرفتند.
تبیین مفهومی در این پژوهش متشکل از دو مرحله است که عبارتند از: طراحی سوالات اساسی جهت تبیین مفهوم رویکرد فرهنگی – تربیتی و پاسخ به سوالات اساسی جهت تبیین مفهوم رویکرد فرهنگی – تربیتی است. بخش دوم این مطالعه استخراج دلالت های تربیتی در حوزه زیر نظام های شش گانه است. داده های حاصله همزمان با جمع آوری اطلاعات به طور مستمر دسته بندی، کد گذاری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته های حاصله حاکی از این است که رویکرد فرهنگی – تربیتی، رویکرد میان رشته ای است و رشته های مختلف از جمله فرهنگ، تربیت و دین در تبیین آن ایفای نقش می کنند. مبانی این رویکرد عبارتند از : تناسب داشتن با زمان و مقتضیات زمانی، تناسب با داشتن با فرهنک اسلامی – ایرانی، آینده پژو ه بودن. بر این اساس این رویکرد از ویژگی هایی برخوردار است که عبارت است از جامع بودن، همه جانبه بودن، تمرکز بر شخصیت فراگیر داشتن، یک پارچه بودن، متوازن بودن، با نظام معیار هماهنگ بودن است که این ویژگی ها از سازواری با تعریف تربیت برخوردار است. چنین رویکردی دارای دلالت هایی در زیر نظام رهبری و مدیریت تربیتی، برنامه درسی، تربیت معلم و تامین منابع انسانی، تامین و تخصیص منابع مالی، فضا، تجهیزات و فناوری و پژوهش و ارزشیابی می باشد .
در زير نظام برنامه درسي، توجه به سطوح محلی تا ملی، مشارکت ذی نفعان در فرآیند تصمیم سازی، تاکید بر مهارت های یا مورد نیاز یادگیرندگان برای زندگی در برنامه هاس درسی، موقعیت محوری، در زير نظام تربيت معلم و نيروي انساني عمدتا دلالت های رویکرد فرهنگی– تربیتی را می توان در برقراری رابطه تعاملی بین معلم و فراگیر مطرح نمود که این مهم اتفاق نخواهد افتاد مگر این که معلم درکنار برخورداری از ویژگی های لازم برای حرفه معلمی از سواد فرهنگی(فهم فرهنگ، توانایی نقدو نقادی و پالایش فرهنگ) نیز برخوردار باشد.
در زير نظام مديريت و راهبري تربيتي، عمده ترین دلالت رویکرد فرهنگی– تربیتی را می توان در "جلب اعتماد" و جلب مشارکت"و"اقناع مخاطبان و ذینفعان" در فرایند تصمیم سازی ذکر نمود. در زير نظام تامين و تخصيص منابع مالي، عمدن ترین دلالت این رویکرد توجه به نیازهای واقعی و اولویت دار(که مبتنی بر زیست بوم و موقعیت های فرهنگی است) و همین طور گسترش دامنه مشارکت های داوطلبانه است. عمده ترین دلالت های این رویکرد در زير نظام تامين فضا، تجهيزات و فن آوري، توجه به مقتضیات، جغرافیای محلی، مقتضیات فرهنگی ، اجتماعی ، اقتصادی و عصری درساخت فضاهای آموزشی است. عمده ترین دلالت های این رویکرد در زير نظام پژوهش و ارزشيابي، توجه به نیازهای مخاطبان در امر پژوهش و توجه به مشارکت و تعامل بین پژوهش، اجرا و بهره برداری یافته های پژوهشی است.
کليد واژه ها : رویکرد، فرهنگ، تربیت، سند تحول بنیادین، زیر نظام های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش